Сыйлы китаплерининъ бириси

Кизляр каласындагы педучилищесининъ кызлары эм яслары меним етекшилевим астында Лев Толстойдынъ хабарларын ногайшага коьширдилер эм баспаладылар» деп язылган эм М.Курманалиев оьз колын баскан. Бу аьлемет тарихли китап ушыныман да Грозный каласында 1954-нши йыл шыккан. Сол заманда педучилищеде окыйтаган З.Аджибаев, З.Ахмедзьянова, Б.Оьтевова, Д.Шихмурзаев, А.Алимова, А.Савкатов, Я.Кулунчаков китапти ногай тилинде коьширгенлер. Муса Курманалиев 1954-нши йылдынъ карагыс айынынъ 24-нши куьнинде йыйынтыкты алган. Йыйынтыкка белгили орыс язувшыдынъ 5 хабары киргистилген – «Карт атай эм уныгы», «Бир курткадынъ баласынынъ кызы», «Оьзининъ тигип уьйренгени акында абайдынъ хабары», «Кус», «Филипок». Китаптинъ суьвретлерин Игорь Кузнецов ясаган, онынъ тиражы бир мынъ экземпляр болган, редакторы Р.Балтанова болыптылар. Бу китап сонъында меним коьз алдымнан йок болганга болса ярайды, мутылды. Коьшкен заманларымда йойытылган болса ярайды деп ойладым, ама янъыларда эски тептерлерим арасында тавып, суьйиндим. Буьгуьнлерде мен не зат бу китап акында айтпага боламан? Бириншилей, Муса Курманалиев ногай кызларына эм ясларына коьшируьв усталыгын уьйретпеге шалысады, ол ойлаган, белки, олардынъ биреви язувшы яде шаир болмага болар эм оларга келеектеги яшавында сол сулып керегер. Баскалай, ногай халкы сосы орыс язувшыдынъ балаларга деп язылган хабарларын ногай балалары да ана тилинде окысын деп ойлаган. 50-нши йылларда авыл еринде ногай тилинде тувыл, орыс тилинде де китаплер тавып окымага бек кыйын эди, соны мен де ийги этип билемен эм сеземен. Экиншилей, Муса Курманалиев оьзи де окувшыларына коьмек эткен коьширмеге, керекли ерди оьзи коьширген. Студентлер хабарларды ийги этип таза ногай тилинде коьширгенлер. Аьлиги заманда коьремиз, Муса Курманалиевтинъ окувшыларынынъ коьбиси язувшылар, шаирлер болганлар – Куруптурсын Оразбаев, Асан Межитов, Джалалдин Шихмурзаев эм баскалар. Меним китапханамнынъ китаплери арасында бу китапти сыйлы китаплеримнинъ бириси деп санайман эм оны ман оьктемсиймен.

А.Култаев, шаир.