Карлыгаш – бек кызыклы кус. Бурынгы таварыхларга коьре, эгер бу кус азбарда уя ясаса, уьйде онъайлык эм наьсип болады. Карлыгаштынъ (суьвретте) акында коьплеген хабарлар, эртегилер бар. Карлыгаштынъ акында айтувлар да коьп. Карлыгаш каерде ушса да, язлыкта кайтады. Карлыгаштынъ уясын бузув – куьна. Коьгершин мен карлыгаш – Кудайдынъ суьйикли куслары. Кыз аьелде, карлыгаштай: йырлап, йырлап, уядан...

Бала баьримизге де ортак. Аьелде саьбий тувып-оьссе, кайбиримизге куваныш болады. Муслим эм Эльмира Кожаевлердинъ увылы Курбан тек туьнегуьнлерде «Ногай Эл» балалар бавынынъ выпускниги болды. Курбан – оьткир, баьри затты да билмеге суьйген, оьз тенълериндей болып, токсан тогыз соравлар беретаган бала деп айтадылар уьйдегилер. Сондайларга «не уьшин» деген ат беремиз ше оьзимиз де. Курбан балалар бавында...

Аьелде увыл тувса, атасына кайдай уьйкен оьктем эм суьйиниш. Эки увыл бирден тувганы, соннан уьйкен куваныш деп ойлайман. Абуддин эм Нурият Нурлубаевлердинъ аьелинде кызы Дианадан сонъ эки эгиз кеделер тувды. Кашан да, оларды карамага тыныш тувыл эди, ама буьгуьнлерде олар оьсип, уьстинликлери мен кардаш-тувганларын суьйиндирип турадылар. Абуддин Нурлубаевти ногайлар арасында танымайтаганлар аз болса ярайды, онынъ...

Аскар тав (Эльбрус) – Россиядынъ энъ де бийик тавы, ол Кабарты-Балкария эм Карашай-Шеркеш Республикаларынынъ япсарында орынласкан. Тап ак боьрклер кийгендей болып коьринеди кар ман ябылган эки баслы Аскар тав, онынъ куьнтувар басынынъ бийиклиги – 5621 метр, куьнбатардыкы – 5642 метр болады, олардынъ арасында иерге усаган айыргыш бар. Аскар тавдынъ 80 бузлавыгы бар, уьйкен деп Терскол,...

Аьлимлердинъ айтувы ман, бу айваннынъ акында билдируьвлер аз. Африкан халклардынъ арасында алтын мысык пан коьп нышанлар байланыстырадылар. Камерун халклары бу мысыктынъ куйрыгын аманат этип, пилге анъшылаган заманда алып барадылар. Неге алтын мысыкты сондай сыхырлы айван деп санайдылар? Сол затты анълатып болмайдылар. Алтын мысык Африка эллеринде яшайды, оны калын орманларда, йылгалардынъ касында коьрмеге болады, мунда азык...

Биринши уьстинлик. Сол суьйиниш аьдемнинъ эсинде дайымларга калады. Сол енъуьвден басланады баладынъ билимге, бийикликке ымтылысы. Галия Ярикова эм Алтынай Заргишиева республикамыздынъ бас каласы Махачкалада яшайдылар, олар аьптели-синълили боладылар. Галия – Махачкала каласында 52-нши мектеб-лицейдинъ 2-нши классынынъ окувшысы. Талаплы, акыр кызалак баьри зат пан да кызыксынады. Ол ясамага бек суьеди, ясав бойынша конкурсларда катнасып, баргылы орынларды...

Бурынгы заманларда эки хан яшаган – Куьнбатар ханы эм Куьнтувар ханы. Куьннинъ бир куьнинде Куьнтувар ханы экинши ханга хат йибереди. Сонда булай язылган: «Сенинъ йылкышыларынъ тавдан шоьлге йылкыларды айдаган заманда, олардынъ сеслериннен меним савлай дуныяга белгили кулыным кышкырган. Энди быйыл тувган сенинъ кулынларынъ баьриси де меники». Куьнбатар ханы авылдасынынъ соьзлерине сейирсинди. Ол ойланды. Авылдас пан...

Буьркит (беркут) кусы туьрли кепли боладылар, олар кушыналарынынъ туьслери мен, уьйкенлиги мен баскаланадылар. Бу куслар Сырт полушарие еринде яшайдылар. Сырт Америкада, Африкада бу кусларды коьп ерлерде коьрмеге болады, солай ок буьркит кусы Шотландия, Альпы, Карпаты тавларында уя курадылар. Азияда куслар Турция, Алтай, Саяны ерлеринде, Хонсю аралында карсы келедилер. Россияда буьркитлер баьри ерде де яшамага боладылар...

Балалар биринши класска барса, оларга баьри зат та кызыклы болады. Биринши аьрип, биринши окытувшы, биринши уьстинлик. Сондай, кишкей болса да, суьйинишлерден басланады окув йыллары, соьйтип бала уьйкен билим йолына абытлайды. Амина Сарсеева – Карасу авыл мектебининъ биринши классынынъ окувшысы. Мектебке алгасап эм суьйип барады Амина. Ярасык кийим кийип, эки оьрмеге оьрилген шашларына ап-ак аьпелекли бантлар...