18-19 сентября в Москве состоялся Всероссийский форум «Противодействие идеологии терроризма и экстремизма в образовательной сфере и молодежной среде», прошедший с участием руководства Министерства печати и информации Республики Дагестан.
Запись
«Яша, орманлык!»
Быйыл 1-нши сентябрьден 31-нши октябрьге дейим Федераллык орманлык хозяйствосынынъ агентствосынынъ аьрекети мен ямагат эсин орман байлыкларын кайтарув эм арттырув маьселелерине каратув ниет пен Савлайроссиялык «Яша, орманлык!» деген акция озгарылып туры.
Запись
Яшавшылар маьселелери акында айттылар
Янъыларда Ногай районынынъ Депутатлар йыйынынынъ председатели Руслан Насыров соравлары, шешуьвди куьткен маьселелери болган гражданлар ман йолыгысты. Район йыйынынынъ председатели районымыздынъ 20 яшавшысын кабыл этти.
Запись
Авыл байрамын хош алдылар
Астрахань каласынынъ Ленинский районынынъ Кири-Кили авылында кала администрациясынынъ «Эдил палитрасы» деген маданият-социаллык проекти бойынша «Эдиге» деген ногай маданияты бойынша яслар орталыгынынъ эм «Радуга» компаниядынъ етекшилеви мен Авыл куьни кенъ байрамшыланды.
Байрам оьткен стадион еринде спорт-ойын майданлары, батутлар, шенъилшеклер, ойын аттракционлар орынласкан балалар муьйиси де аьрекет эттилер.
Байрамда яшавшыларды кутламага деп кала администрациясынынъ ваькиллери, областьтинъ муниципаллык районларыннан миллет яратувшылык коллетивлери келген эдилер.
Авыл яшавшыларын байрам ман «Эдиге» деген ногай маданиятынынъ яслар орталыгыгынынъ председатели Эльдар Идрисов кутлады. Ол Кири-Кили авыл яшавшыларына тынышлыкты, яхшылыкларды, оьрленуьвди эм онъайлыкты йорады. - Авыл яшавшылары дайым бир бири мен татымлыкта, тил бирликте яшасынлар,-дегенди йорады ол. Оннан сонъ Дагестан халклар ямагатлыгынынъ председатели Али Шарапудинов, «Азербайджан» миллет маданиятынынъ председатели В.Нурадинов, Астрахань каласынынъ Ленинский районынынъ администрациясынынъ аькимбасынынъ орынбасары Е.Ширкина кутлав соьзлерин айтып кеттилер.
Авыл куьнининъ байрамында оьз уьлисин косканларды, баска болып, бу йыл ишинде янъы бала тувган аьеллерин, авылдынъ яшавында белсенли катнасувшыларын, туьрли тармакларынынъ ветеранларын, аьрекетшилерин кутладылар.
Мунда Астрахань областининъ туьрли муьйислериннен келген яратувшылык коллективлери мен оьнерли йырланган ногай, казак, татар, орыс йырларын тынъладылар. Концерт программасында терроризм курманлыкларынынъ эстелигине багысланган яратувшылык номери де коьрсетилди. Амалламадынъ барысында йогарга ак коьгершинлерин де йибердилер. Байрамда «Табан тирес», аркан тартув, ок атув спорт ярыслары да оьттилер. Баьри енъуьвшилер де дипломларга эм эстеликли савгаларына тийисли болдылар.
Кири-Кили авыл куьни ярык, завыклы, йылы аьлде оьтти. Авыл яшавышылары аьр куьнлик ислериннен айырылып, шынтылайын тыншайдылар
Байрамды яслар уьшин биювлер тамамлады.
Запись
Шоьлдинъ ярасыклыгын арттырар ниетте
17-нши сентябрь – Орман куллыкшыларынынъ куьни.
Йыл сайын элимизде сентябрь айынынъ уьшинши каты кунинде орманшылар куьни белгиленеди. Орман куллыкшыларынынъ куьни – ол элимиздинъ ясыл байлыгын саклав эм арттырув ман байланыслы аьрекетти бардырган, орманга сый эм суьйим мен караган инсанлардынъ байрамы.
Запись
Карагаш-ногайларда конакта
Астрахань областинде
Янъыларда биз карагаш-ногайларында конакта болдык. Растопуловка авылында «Дослык» ансамбли мен коьристик. Фазиря Байдулла кызы Сунчалиева кобызда ойнап, Эльвира Даут кызы Хасанова эм Хамиза Байдулла кызы Салычева йыр йырладылар. Зунфира Мурзалиева кабалда (барабанда) ойнайды.
Сонъ биз карагаш-ногайы Раиса Джанибек кызы Альмухамедовадынъ уьйинде конакта болдык. Абайдынъ боьлмеси бурынгы муьлкке толы эди. Тамга илинген суьвретлер бизди бир мезгилге 50 йылдынъ аргы ягына таслайды. Сол суьвретлерде ногай халкынынъ яслыгы, дав замандагы яшавы коьрсетилген эдилер. Раиса-абайга 81 яс. Сондай эсли аьдем болса да, ол ястыклар уьстине мундирлер тигеди. Мундир - ол доьрткил оьрнеклер мен тигилген ястыклар, тоьсеклер боладылар. Раиса-абай куьевге шыкканда, басына байлаган тастарын, ога анасы кийитлеп салган тоьсеклерди де коьрсетип сукландыртты. Раиса-абайдынъ айткан хабарларында биз узын йырлар, орам йырлар акында да коьп затлар билдик.
Раиса- абайдынъ уьйине онынъ аданасы Рафик Шугай увылы Суюнов келди. Ол бизге Растопуловка авылы акында йырды йырлады.
Караногайдан телевидение келгени акында эситип, 90 ясындагы Джиянгазиев Муса-атай да келип, бурынгы йырды йырлап эситтирди.
Оькинишке, телевидениеге туьскеннен сонъ, Муса-атай экинши куьн ян берди. (Яткан еринъиз ярык эм еннетли болсын, Муса-атай).
«Дослык» деген ансамблининъ биринши етекшиси Базира Акманбетова ман да растык. Ол бизге «Шелебе» деген йырды усташа йырлады. Джанай авылына бараятырганда, биз «Ак тоьбе» йылгадынъ касында токтадык. Коьпирден алыста аьвелгиде мырзаларымыз коьмилген тоьбелер коьриндилер. Олар уьш тоьбелер боладылар.
Сеитовка авылы
300 йыллар артта курылган Сеитовка авылы буьгуьнлерде йойытылып бараятыр.
Бузылувдынъ маьнеси – авылга якын ерде газпром ер астыннан газ тавып, сол авылга ювык ерде завод курылган.
Джанай авылы
Джанай авылында биз 87 ясындагы Суюндик-атай ман коьристик. Суюндик-атай - суьвретши, шаир, анъ язувшы болады. Ол оьзининъ кишкей кобызы ман карагаш-ногайларына коьп йырлар (музыка) язган. Кобызы да бир аьлемет бурынгы конъыравлары ман белгили болып келген.
Буьгуьнлерде де ясуьйкенимиз ногай халкынынъ санияты, маданияты бойынша уьйкен маьселер уьстинде каьрлеп келеди.
Эльмира Кожаева,
«Шоьл тавысы» республикалык газетасынынъ бас редакторы.
Запись
Оьз ерлеримизди аявлап кулланайык
Ногайский район» МР администрациясында юма басындагы кезекли аппарат йыйыны бу йол Россия бойынша белгиленген Экология йылы ман байланыслы тема бойынша болып оьтти.
Запись
Атланган йигитлери бар
Ясуьйкеннинъ тилеги
Ас саламу алейкум ва рахматулаху ва баракату, оьрметли меним асыраган, асыл эткен Ногайым! Картайганда ногайымнынъ атланган, бир тилден, бир ниеттен болган, халкынынъ туздаьмин оьз колларына алган йигитлерин де коьрип турыман. Бу ис тек меним картлыгымнынъ куьези тувыл да, картлыгына ие болып турган тенълеримнинъ, ер юзине яйылган, халк тарихинде атын калдырган, неше туьрли миллетке тарлыкта тирев болган ногай халкымнынъ да уьзилмес куьези!
Запись
Заман тарапларында сыналган тыпаклык
15-нши сентябрь – Дагестан халкларынынъ бирлик куьни
Аьлиги авыр халклар ара аьллеринде, куьнбатар эллери бизим патшалыгымызга карсы коьп туьрли иллелер кулланып турганда, Россиядынъ тек коршаланув болымлыгын беркитуьв тувыл, солай ок элимизде бурыннан бери яшайтаган баьри халклар арасында миллетлер ара катнасувларды, тынышлыкты эм макулласувлыкты саклав эм оьрлентуьв яктан да айырым куллык юритилип турады.
Свежий номер
№16