Ногайлар коьшпели халк болган, олардынъ бурынгы аьдеттеги аьрекетининъ бириси атлар саклав эди. Немец элгезери, географы, тарихшиси Адам Олеарий язган: «Ногай атлар куьшли эм шыдамлы». Сырт Кавказда атлар саклавдынъ оьрленуьви Караногайда энъ де йогары болган. Буьгуьнлерде биз суьйиниш пен яс несил бурынгы аьдетлерди саклайтаганына шайыт боламыз. Соьйтип, коькек айынынъ 23-нши куьнинде Куьнбатар авылында атшабыс озды. Бу...
Ногай районынынъ Уьйсалган авылында радиационлы баьле-казаларда ян бергенлердинъ эстеликли куьнине багысланган шара болып оьткен. Мундагы 9 йыллык толы болмаган орта мектебтинъ азбарында район еринде яшайтаган Чернобыль атомлы электростанциясында болып озган баьле-казадынъ ызларын тайдырувшылар ман окувшылардынъ йолыгысы болып оьтти. Шарады мектебтинъ директорынынъ окытув-тербиялав куллыгы бойынша орынбасары Гульнара Шамбилова ашты эм юритти. Онынъ соьзлери мен, Чернобыль АЭС-нде...
Аьскер сырасында куллык этуьв эр кисиге сыйлы парыз болады. Мен аьскер сырасына 1987-нши йылда шакыртылганман. Афганистан еринде оьз борышымды толтырдым. Сол заман биз, 18 ясындагы кеделер, кайдан билейик тынышлы куьнлерде колымызга савыт-садак алып, уллы элимиздинъ япсарларын коршаламага туьсеегин. Болса да, Аталык шакырганда, бирев де ойланмады, баьриси де оьз аьзирлигин коьрсеттилер. Мен увылларымды дослык, намыслык, Аталыкка...
Элимиздинъ Савытлы куьшлер сырасында куллык этуьв борышы бизге йигит аталарымыздан калып келеяткан асыл аьдетлеримиздинъ бириси болады. Совет йылларында олар Аталыгына шапкан явларды енъгенлер, соьйтип келеяткан несиллерге баьри заттан да артык этип Тувган Элимизди коршаламага оьсиет эткенлер. Сол оьсиетти олардынъ увыллары Совет Аьскер сырасында ийги куллык этуьви мен акладылар. Эндигиси буьгуьнлерде енъуьвши аталардынъ уныклары ман немерелери...
Россия Армиясында эм флотында оьмирлер бойынша офицерлерге намыс энъ де йогары баалык болады дегенлер. Олардынъ киели борышы – намысын тазалыкта, тат тийдирмей саклав. Аталыгы уьшин куллык юритип, бизим офицерлер оьз намысын саклайдылар. Бу куьнлерде олар согыс спецоперациясы болып турган ерде баьтирлик эм эрклик коьрсетедилер. Мен сизге бизим заманнынъ баьтири акында хабарламага суьемен, ол Элин коршалав...
Дагестан Республикасынынъ Халк Йыйынына каратылган оьзининъ быйылгы Язбасында Дагестан Аькимбасы Сергей Меликов гражданлардынъ ден савлыгын канагатлав, билимлендируьв соравларына бас маьне беруьв, ер фондын пайдалы эм дурыс кепте кулланув, маданиятта яратувшылык баславларды колтыклав, территорияларды коьрклендируьв эм баска туьрли соравлар властьтинъ республикалык эм муниципаллык органларынынъ эс этуьвининъ ортасында турмага тийисли деп белгиледи. Соны ман байланыста аьлиги заманда...
Ногай шоьллигининъ кенъ баврайында мынълаган йыллардан алып ер-ерге шашырап конган бурынгы ногай авыллары коьп болган. Сол авыллар, аьли оьзлери йок болса да, кырда орынлары, ата-бабаларымыз коьмилген тоьбелер калганлар. Сол себептен тоьбе мен атлары байланыслы бизде авыллар аз болмаган: Коьк-Тоьбе, Кара-Тоьбе, Орта-Тоьбе, Эгиз-Тоьбе, Айгыр-Тоьбе эм баскалары. Солардынъ арасында Сылув-Тоьбе деген аты ман белгили болган бурынгы ногай...
Ораза-байрам мусылманлардынъ эки бас байрамларынынъ бириси болады. Сол куьн савлай дуныя мусылманлары ман бирге ногайлар да кенъ этип байрамшылайдылар, суьйинедилер, бир-бириси мен атшабыста, куьресуьвлерде сынасадылар. Бу ярыслар коьшпели халклардынъ маданияты ман тар байланыслы. Быйыл коькек айынынъ 23-нши куьнинде 10 саьат 30 такыйкада Дагестан Республикасынынъ Ногай районынынъ Куьнбатар авылында атшабыс озгарылаяк. Шарады «Казыят» фонды эм Куьнбатар...
Кадрия атындагы мектебинде янъыларда Балалардынъ эм яслардынъ «Движение первых» Россия козгалысынынъ бириншилик боьлигининъ ашылувына багысланган шатлыклы шара озды. Бу козгалыс окувшыларга оьз алдына салынган борышларына етиспеге янъы амаллар берер. Белгиленген шара Россия Федерациясынынъ гимнын шалувы ман басланды. РФ байрагын коьтермеге ыхтыяр конакларга – «Яслык» яслар орталыгынынъ етекшиси Абибулла Шамбилов эм билимлендируьв боьлигининъ методисти Альфира Мурзагишиевага...
Бизим элимиз оьз увыллары ман данъклы, олардынъ баьтирлиги – коьз алдымызда, эр кисилер, Аталыкка кыйынлык туьскен заманларда, баьримизди де коршалаганлар. Оьктемсиймиз йигитлеримиз бен, олар тынышлыкты яклап, янларын бергенлер каты согысувларда. Аьлиги заманларда аьелде, билимлендируьв учреждениелеринде яс несилди патриотизм, тувган ерине суьйим сезимлер негизинде тербиялав керекли. Биз балаларга эс калдырмага керекпиз, Уллы Енъуьвди аькелген совет аьдемлердинъ...
