Турция элининъ кубыла-куьнтувар бетинде яшайтаган коьп аьдемлердинъ яшав оьмирлерин кыскарткан, тарих эм маданият эстеликлерди, инфраструктура эм яшав канагатлавшы объектлерди бузгышлаган энъ куьшли ер козгалув баьле-казасынынъ сырагылары акында кайгылы оьзгерис Дагестан Республикасынынъ Ногай районында юрек туьбинде куьшли навасызланув эм кайгы сезимлерин тувдырды.
XIX-ншы оьмирде яшаган орыс критикалык ой негизшиси, данъклы язувшы, публицист эм журналист Виссарион Григорьевич Белинский язган: «Яратады аьдемди табиат, ама оьрлендиреди эм кеплейди ямагат». Эм бу соьзлердинъ акыйкатлыгы аян экенин баьримиз де бек аьруьв анълаймыз. Аьдем деген дуныя юзине бир зат та анъламайтаган инсан болып энеди. Ама онынъ савлай яшав оьмири бойынша акылы оьрленип, билимлер...
Кой козылав шагы – малшылык тармагынынъ маьнели ислерининъ бириси. Койлар, аьдетинше, кыс айларында козылайтаганы бизге бала заманымыздан белгили. Козылар – койшылыктынъ ис сырагылары, сонынъ онъысы болады. Тоьл алув шагы онъайлы болып оьтуьвине табиат-ава аьллери, керек шаклы пишен-ем, тийисли ветеринар дарманлары эм мал меканларынынъ яравлыгы себеп болады.
Россиядынъ Язувшылар союзынынъ миллет адабиатлар бойынша Совети 2022-нши йыл 1-нши январьден алып декабрь айынынъ сонъына дейим «Эсит, Россия, бизим тавысларды!» деген РФ халклар тиллериннен яратувшылык коьшируьвининъ 3-нши конкурсын оьткерген. Конкурста эки номинация болган: «Поэзияды коьшируьв» эм «Прозады коьшируьв» деген.
Кыянатлык этилгени, административли правойорыклардынъ бузылувлары акында аьризелер Ногай районы бойынша Россия ОМВД-сынынъ дежурныйлар боьлигине кагытта язылган, почта аркалы, телеграф, туьрли билдируьв тармаклар бойынша еткерилмеге боладылар. Оьзинъиздинъ аьризелеринъизди яде билдируьвлеринъизди сиз куьн-туьн узагында Терекли-Мектеб авылынынъ Буйнакский, 1 орамында ерлескен Ногай районы бойынша Россия ОМВД-сынынъ дежурный боьлигине яде оьзинъиздинъ яшайтаган еринъиздеги участковый-уполномоченныйына билдирмеге боласыз.
Ногайымнынъ аьр бир соьзи акыйкат, боьтен де бурынгыдан калган соьзлерди окысанъ, ойлайсынъ, тек туьнегуьн язылгандай, сондай да келисли бизим яшавымызга. Эр кисилерге таянамыз, олар бизим коршалавшыларымыз деп оьктемсиймиз. Кашан да, кайтип оьктемсимейик, боьтен де аьлиги заманда оьз йигитлигин коьрсетип турган баьтирлеримиз – коьзимиздинъ алдында. Олар яшавларын курманлык этип, тас камырларга айланып, бизим эслеримизде дайымларга калганлар.
Согыс майданында болган эр йигитке болсын, хатын-кызга болсын кереклиги сол – берклик, куват эм ян уллылыгы. Эс – сонынъ басы болады, тек ызы да бар дегенди айтып болмаймыз. Эс – бир кишкей шак, аьдемнинъ оьзининъ абыты, тирилердинъ оьлгенлер алдында алаллыгы.
– Биз сизинъ аьр биринъиз бен оьктемсиймиз, Элимизге кыйынлык келгенде, оны коршалавга турган эм оьзининъ эр борышын урыслар болып турган ерде толтыратаган аьдемлердинъ йигитлигине сукланамыз, олар бизим янъы ерлеримизде яшавды курмага ярдам этедилер… Энъ де авыр, яваплы эм кавыфлы борышларды шешуьвдинъ энъ де оьткир еринде спецоперация озып турган ериндеги бизим согыс аьрекетшилер, бизим аьскерлер турадылар....
Янъыларда Дагестан Республикасынынъ Аькимбасы Сергей Меликов Украина еринде согыс спецоперациясында катнаскан аьскершилер мен йолыгысты. Онынъ акында республика етекшисининъ телеграм-каналында билдириледи:
Сталинград согысы Экинши дуныя эм Уллы Аталык кавгаларынынъ тарихинде айырым орынды тутады. Оьзининъ оьлшеми, кан тоьгислиги эм маьнелиги мен бу согыс дуныя юзинде болган баьри согыслардан да энъ уьйкени деп саналады. Ол 1942-нши йылдынъ 17-нши июлиннен 1943-нши йылдынъ 2-нши февралине дейим аьлиги Воронеж, Ростов, Волгоград областьлерининъ эм Калмык Республикасынынъ ерлеринде болып оьткен. Фашист Германиясынынъ эм...
