Яшав. Аьдем. Ер юзининъ бир муьйисинде яшайды аьдем, етекши де тувыл, эл сырасында биревдинъ арасында да айырылмайды. Яшай келе, неше йыллап билген аьдемди, тагы да неше йылдан сонъ коьргенде ойлайсынъ, бир кепте сабыр, хабарлаганда алгаспай, аста-акырын соьйлеп турады деп. Мен бу кыскаяклы ман мектебте окыйтаган шактан алып сукланатаган эдим, аьли де, коьз алдыма илингендей болса,...
«Китап акылы – табакта», «Китаптинъ ярасык оьрнеги – акылы». Китап акында соьйтип айтылган соьзлер аз тувыл. Элбетте, китап пан дослыгы болган аьдем бир заманда да вайымсыз, билимсиз эм эрши болып коьринмес. Онынъ ишки дуныясы да китап пан дослыгы йок аьдемнен коьпке баскаланады. Бир он-йырма йыллар артка кайтатаган болсак, сол йылларда китап бек ийги савкат, баалы...
Лимон емиси С витамининге бай. Бир лимонда 31 мг аскорбиновый кислота болады. Оннан оьзгелей, бу емисте фолиевая кислота, витамин Д, токоферол, тиамин, ретинол, пиридоксин, рибофлавин бар. Лимон иммунитетти беркитпеге ярдам этеди. Онынъ согы аьдемнинъ шаркын токсинлерден тазалайды. Сувга лимон салып ишкен аьдем, азбага болады деп те айтылады. Сонынъ уьшин кеште бир аяк кайнаган сувга эки...
«Аьдем яшавынынъ маьнесин оьзи белгилейди, а яшавдынъ маьнеси болса, инсан оьзининъ ис болувлыгын яшавга шыгарувда, сонынъ уьшин ога оьз куьшине сенуьв эм ян берклик керек», – деп айткан Эрих Фромм. Бу соьзлер Терекли-Мектеб авыл яшавшысы, абырайлы аьел бийкеси Олимпия Шангереевага келисли. Ол кайсы ис орында да, исин бажарымлы толтырып, оьзининъ акында ийги ат калдырады. Муннан...
Биринши окытувшы… Аьр кимнинъ юрегинде ол уьйкен орынды бийлейди. Кишкей саьбийлерден билимли аьдемлер оьссин деп, биринши окытувшы не шаклы куьшин эм янын береди. Куьннен-куьнге эм йылдан-йылга ол оьзин савлайын балаларга багыслайды. Ол окувшысынынъ кишкей уьстинлигине де суьйинеди эм аьр биревге уьстинликке етиспеге аьллер туьзбеге шалысады. Оьз окувшыларынынъ ойларында эм эткен ислеринде, биринши енъуьвлеринде яшайды демеге...
Гульмира Нурдинова Районымызда Кумлы авыл оьзининъ конаксуьерлиги мен кайзаманда да белгили. Авылдынъ сыйлы ясуьйкенлери дайым яс несилге коьрим болып келгенлер. Авылдынъ бай тарихинде олар оьзининъ куллыксуьерлиги, акылбалыгы, исте коьрсеткен уьйкен яваплыгы, сайлаган кеспилерине алаллыгы эм кызыклы бактылары ман ыз калдырып, авылдаслары арасында сый-абырай казанып келгенлер.
«Аьлемет суьвретши аьлемет аьдем болмага болады», – деп айткан француз шаири эм прозаиги Луи Арагон. Сол соьзлер мен суьвретши Алтынбийке Акбердиева акында айтпага болады. Аьлемет суьвретши мен мен коьптен таныс эдим. А аьлемет аьдем мен, баьри истинъ сулыбын билген, уялшанъ, каьмбил, янга дарман болып тийген соьзлер тавып болган кыскаяклы ман мен янъыда ювык таныстым. Сондай...
Бу биз келтиретаган такпак коьп заманлар артта айтылган болса да, аьли де оьзининъ маьнесин де, акыйкатлыгын да йоймай келеди. Мен Ногай районымыздынъ Калинин авылында Кельдасовлар ман коьп йыллардан бери авылдас болып яшайман. Аьел басы Бадав, аьелдинъ тандырынынъ йылувлыгын саклавшы Аминат пан бизим арамыздагы катнаслыкты, Алла-Таала оьзи коьп коьрмесин, бир-биримиз бен кайдай ойымыз бан да, яхшылыгымыз...
Ветеринарлык кесписин, менимше, шынтылайын малды суьйген, онынъ акында яны ман каьр шеккен аьдем сайламага болаяк деп эсиме келеди. Ветеринар кесписин сайлаган аьдемлерде тыншаюв, байрам куьнлери болмайды, ол ис шакырувы бойынша дайым малдынъ ден савлыгын, онъайлыгын коршалавда турады.
Яшайды бизим Эдиге авылында сыйлы ясуьйкенимиз Салимет Шыракбай кызы Абдулганиева. Быйылдынъ язлыгында ол 90 ясына толды. Балалары, уныклары эм йиенлери шоьл еримизден алыста оьмир суьрип, куллык этселер де, ясуьйкен анайга сый этип, ога Кудайдан савлык тилеп, мавлид дуасын озгардылар оьткен шилле айдынъ ишинде. Бу озган заманда болган затларды белгилейтаганым сол: ана, тетей, эней болып, ол...
