Суюн Капаев Яз эртенълиги Шолпан тувды, ай батты, Танъ сес берди, туьн кашты. Ярык севип дуныяга Куьн кушагын кенъ ашты. Алтынласып тоьгерек Куьн саьвлелер тоьгилди. Коьгоьленде шык яйнап, Ерге нурлар себилди. Ян-янувар куванды: Ярык куьн-ав, тувды деп. Туьн тынлыгын бийлеген Уьстимизден кувды деп. Яз эртенълик яслыктай, Ер де, коьк те коьрк атып. Яс балалар ойнайды...
Оьткен ай ишинде, Курман-байрам куьнинде, Россия Федерациясынынъ Президенти В.В.Путин Дагестанта конакта болып, республикадынъ эм СКФО округында курорт-туристлик тармагын оьрлендируьв бойынша кенъес озгарды. Кенъес сырагылары бойынша бу тармакты оьрлендируьвге федераллык, республикалык дережелеринде уьйкен амаллар шыгарылувы каралады, солай ок коьп инвестициялар да киритилеек. Сонынъ негизинде ерли туризм оьрленип, туристлер мунда яшайтаган миллетлер аьдетлери мен таныспага, Сырт Кавказ...
Ногай ясларымыздынъ етимислери, олардынъ илгериге терен карасы, сенимли абытларды этуьвлери кайзаманда да бизди оьктемситип, келеектегимиз уьшин юреклеримизде парахатлык тувдырады. Бир ясларымыз яны ман сайлаган кесписи бойынша бийик етимислер казанады, баскалары эли, халкы уьшин онъайлы куллык этедилер, уьшиншилери мыратлар салып, енъуьвлерге ымтылувы ман суьйиндиредилер. Мен де буьгуьн оьз билими мен уьйкен уьстинликлерге етискен кызымыз Карина Оразманбет...
Быйыл тувган ягымыз – Сырт Кавказ ерлери немец-фашист баскыншыларыннан 1943-нши йылдынъ яз эм куьз куьнлеринде толы кепте босатылганлы 80 йыл толады. Сырт Кавказ уьшин кавга Уллы Аталык согысынынъ тарихинде болган энъ де узын заман болжаллы дав деп саналады. Ол 1942-нши йылдынъ 25-нши июлинде басланып, 1943-нши йылдынъ 9-ншы октябрине дейим 442 куьн узагында бардырылган. Совет-герман яктан...
Сайлаган кеспиге алал болув, йолынъда тувган баьри кыйынлыкларды да оьтуьв – уьстинликтинъ бас алаты. Врач кесписин, меним ойымша, йигерли аьдемлер сайлайдылар. Биринши караска, врач кеспили аьдем баскалардан бир заты ман да баскаланмайды. Куьнле-куьнлик яшав кетип турады, олардынъ да аьеллери, ювыклары, тувганлары бар… Ол да, баска кесписи болган аьдемлердей болып, ис аьрекетин бардырады, эртен болып, танъ...
Янъыларда Дагестан Аькимбасы Сергей Меликовтынъ етекшилиги астында видеоконференцсвязь режиминде тыскы факторларды эсапка алув ман Дагестан Республика экономикасынынъ берк оьрленуьвин канагатлав бойынша Оперативлик штабынынъ кенъеси болып озды. Онынъ куллыгында Ногай район аькимбасынынъ орынбасары Рашид Шангереев ортакшылык этти. Кенъес барысында онынъ катнасувшылары ортага салып тоьмендеги соравларды карадылар: Согыс-Тенъиз флотынынъ куьнин байрамшылавга багысланган шараларга аьзирлик коьруьв, Дагестан Республикасында...
Аьр кимнинъ де яшав йолы оьзинше туьрли, кызыклы эм бай. Согыс йылларынынъ несилининъ аьдемлери оьз бактылары, иси мен Элимиздинъ тарихинде яс несилге аьрекетте, яшавда коьримли уьлги болып ыз калдырганлар. Меним буьгуьнги хабарым асылы ман шоьлде тувмаса да, бу юртта бактысы ашылып, наьсибин тапкан Ногай районынынъ Карасу авылынынъ сыйлы ясуьйкени Минсула Мингаз кызы Шураева акында. Ясы...
Янъыларда А.Джанибеков атындагы мектебининъ негизинде Ногай район Хатын-кызлар советининъ активининъ кенъеси оьтти. Мунда Ногай район администрациясынынъ ваькиллери, муниципалитет мектеблерининъ эм мектебке дейим окув учреждениелерининъ етекшилери эм педагоглары, савлык саклав тармагынынъ куллыкшылары, СВО озып турган ерде эрклик эм баьтирлик коьрсетип турган йигитлердинъ аналары эм хатынлары, солай ок СВО катнасувшысы Мурзабек Кульдиев, ЛНР-на коьлик элтеп еткерген Ленинаулынынъ...
Оьткен ис юмадынъ сонъында Баьтирлер Аллеясында аяк баскандай ер йок эди. Буьгуьн мунда, Ногайлардынъ маданият орталыгында коьп заман болмаган, бу ерлерге аягын баспаган аьдем болса, сондай наслыктынъ болганына ынанып болмаяк. Сол заман аллеяды коьрген аьдемлер, Терекли-Мектебтинъ байыр яшавшысы болса, анълайды, кырдан келген аьдем болса, сол кокыслар таслайтаган ер яде болса, зоопарк деп ойламага болаяк эди....
Кенъ Ногай шоьллигининъ кушагында орынласкан Эдиге авылында таза намыслы, мен деп коькирегине какпаган, коьзге коьп илинмеге суьймеген кеде яшаган. Ол авыл ериндеги кеделер мен бирге ерли мектебте окыган, яслай уьйшилик хозяйствосында ислеп уьйренген, язда пишен шалган, Шобытлыда балык ысламага, ат уьстинде шаппага, техникага амырак болган. Мектебтен сонъ Кожахмет Янибековты аьскер сырасына шакырдылар. Савытлы куьшлер сырасында...
