Экспедициямыздынъ мыратларынынъ бириси болып, мага аьлиги замандагы ногай маданиятында кайдай зат ногайларды баска халкларыннан баскаландыратаганы, ногайлардынъ аьвелгисинде тувыл, XXI оьмиринде де яшап келетаган не зат бар экен, деген соравына явап таппага керек эди.
Эстеликли куьн__________
Йыл сайын Россияда 3-нши декабрьде, элимизде эм онынъ кырында согысларда ян берген россия эм совет аьскершилеримизди эскерип, Белгисиз аьскерши куьни белгиленеди.
1966-ншы йыл 3-нши декабрьде Москва каласынынъ туьбинде фашист аьскерлерди бузгыншылавынынъ 25 йыллыгын белгилеп, кардаш камырыннан белгисиз аьскершидинъ мейити шыгарылган эм шатлыклы аьлде Кремль туьбинде койылган.
Белгисиз аьскершилер куьнине багысланып, туьрли эстеликли шаралар озгарылады. Кардаш камырларга гуьл байламлар салып, мектеблерде йигитлик дерислер озгарып, окытувшылар эм окувшылар бизге тынышлык аькелуьв уьшин ян берген баьтирлерге сый этедилер.
Алдышылыкты алып_______________________________
Озган юзйыллыктынъ эллинши йыллары – ногай тарихинде терен ызлар калдырган йыллар, неге десе ногай яслары, кызлары Терекли-Мектеб орта мектебин, Кизляр, Грозный калаларында педучилищеди окып тамамлаган йыллары эди.
1954-нши йыл май айдынъ ызы, июнь айдынъ басы, Терекли-Мектебте етинши классты биткен ногай кызлардынъ арасыннан бир неше кыймас-кызлар медучилищеде окымага, орта билимли медициналык куллыкшылары болмага ниетленедилер. Ногай яслардынъ, кызлардынъ арасында олар медучилищеде окымага талап эткен биринши ногай кызлары.
Бизим ногай тилимиз – туьрк тиллерининъ энъ бурынгы, шебер, бай, ярасык дегенлерининъ бириси. Аьр бир аьдем оьз юрты ман, тили мен оьктемсип яшамага керек деп ойлайман. Бу куьнлерде туьрк тиллерининъ бир нешевлери оьмирге йойытылып кеткен болса, бизим тилимиз аьли де туры, эм сол баалы тилимизди йойдырмаска шалыскан аьдемлер де, ярдамшылык та йок болса да, савлай неше мынълаган халкымыздан тек бир неше аьдем сол тилди саклав давын юритеди.
ВЕНЕРА ЛУКМАНОВА
Ногай тилим, ярасыклы, cyьйген тилим!
Эситкенмен сени солай бесиктен,
Ногай тилим, бердинъ мага уьйкен билим!
Шебер тилим, байсынъ сен тарихинъ мен.
Тек неге ди, баска халклар соьзине
Tyьйистирип, катыстырып коьрдилер?
Hогай тилимди мyтaдылар оьзинде –
Коьп ярасык соьзлеринъди коьмдилер.
Кайда кетсем, сонда ногaй тилимди
Caгынaмaн, pacпaга бeк заьр болып,
Ногай тилимди эситсем ок синълимди
Мен коьргендей, суьйинемен кенъ толып.
Coьйле деп сен, тилим, мени сыйладынъ,
Cол тилим мен бойды алдым, коьркимди.
Ногай тилди берип мени сыйладынъ,
Мен де сага тар байлайман коьнъилди.
Ногай тилдe coьйлeмere суьемен!
Шоьллигимнинъ ярасыгын коьрсеткен.
Кoьгoьленнинъ басын сыйпап кеземен,
Коьрнекленип ногайымда оьрленген.
Бу юмадагы аппарат кенъеси ийги хабардан басланды. «Ногайский район» МО администрациясынынъ аькимбасы Мухтарбий Аджеков район орталык китапханалар тармагынынъ директоры Сабират Абубекеровага, Ана куьнин йогары дережеде оьткергени уьшин, оьз разылыгын билдирди.
Оннан сонъ «Ногайский район» МО администрация аькимбасынынъ орынбасары Баймагомед Ярлыкапов янъыларда Тарумов район еринде Ново-Дмитриевка авылындагы яшавшылар куьби ысланганын билдирди.
Аьлиги заман бир кужыр заман болып калды. Бир-биримизге бармаймыз, баьри соравлар да телефон ман шешиледи. Бир-биримизди коьрмеге суьйсек, видеозвонок та бар. Сол да яман болмас эди, ама боладылар сондай аьдемлер, ким Интернетти оьз пайдасына кулланадылар.
